قیمت اعمال در اختیار معامله چیست؟
قیمت اعمال در اختیار معامله چیست
قیمت اعمال (strike price) یا قیمت توافق شده در اختیار معامله قیمتی است که در روز راهاندازی قرارداد تعیین می شود و در مشخصات قرارداد آپشن حتما ذکر شده و در تاریخ سررسید اعمال میگردد. قیمت اعمال همان قیمت توافق شده بین خریدار و فروشنده است که ابتدای معامله بسته می شود. محاسبه و پرداخت قیمت اعمال در اختیار معامله در هر کدام از زمین های اختیار خرید و اختیار فروش متفاوت است که در ادامه کامل توضیح خواهیم داد.
قراردادهایی با قیمت اعمال متفاوت
قیمت اعمال هر قرارداد اختیار معامله با هم متفاوت باشد. قرارداد های اختیار معامله توسط سازمان بورس در زمان های مشخص ارائه میگردد. سازمان بورس برای اینکه معامله گران و تحلیلگران بتوانند مبتنی بر پیش بینی که از بازار دارند (پیش بینی روند صعودی یا نزولی برای سهم مورد نظرشان) وارد قرارداد مورد نظر خود شوند ، قراردادهای اختیار معامله را با قیمت های اعمال متفاوت ولی با تاریخ سررسید یکسان ارائه می دهد.
سوال؟
فرض کنید سازمان بورس در زمان انعقاد قرارداد فقط یک قرارداد ارائه بدهد. مثلا فقط قرارداد اختیار خرید نماد خودرو (ضخود) با قیمت اعمال 200 تومان را ارائه دهد. چه اتفاقی میافتد؟
گفتیم در خرید اختیار خرید، خریدار زمانی سود می کند که قیمت سهم پایه، از عددی که پیش بینی کرده بالاتر برود. وقتی سازمان بورس فقط یک قرارداد با یک قیمت اعمال منتشر کرده باشد در نتیجه فقط کسانی می توانند در نقش خریدار وارد این قرارداد بشوند که پیش بینی آنها این بوده که قیمت سهم پایه، بالاتر از 200 تومان خواهد شد. به این ترتیب تعداد زیادی از افراد حاضر در بازار اختیار معامله نخواهند توانست از این بازار استفاده کنند. لذا دایره انتخاب فعالان بازار اختیار معامله بسیار محدود خواهد شد. به همین دلیل سازمان بورس، قراردادها را با قیمت های اعمال متفاوت ولی با یک تاریخ سررسید ارائه می دهد تا معامله گران بتوانند از این بازار به راحتی استفاده کرده و وارد قراردادهایی بشوند که با تحلیلشان سازگار است. بنابراین سازمان بورس، در زمان ارائه قراردادها، با توجه به قیمت سهم پایه در بازار بورس، قراردادها را با قیمت اعمال متنوع ارائه می دهد.
به عنوان مثال چند قرارداد را با قیمت اعمال پایینتر از قیمت سهم پایه ارائه میدهد.
چند قرارداد را با قیمت اعمال بالاتر از قیمت سهم پایه ارائه میدهد.
خریدار اختیار خرید: قیمت اعمال را پرداخت میکند و سهم را دریافت می کند.
فروشنده اختیار خرید: قیمت اعمال را دریافت میکند و سهم را منتقل می کند.
سوال؟
قیمت اعمال در قراردادهای اختیار فروش به چه صورت بین خریدار و فروشنده آن مبادله میشود؟
در قراردادهای اختیار فروش، خریدار از پایین آمدن قیمت سهم پایه سود می کند. در صورتیکه پیش بینی خریدار محقق شود، در تاریخ سررسید، قرارداد را اعمال کرده، در نتیجه قیمت اعمال را از فروشنده دریافت کرده و به ازای دریافت مبلغ اعمال، سهم پایه را به فروشنده تحویل می دهد.
خریدار اختیار فروش: قیمت اعمال را دریافت می کند و سهم را منتقل می کند.
فروشنده اختیار فروش: قیمت اعمال را پرداخت می کند و سهم را دریافت می کند.
سوال؟
خریدار اختیار خرید بیشتر تمایل دارد وارد قراردادی بشود که قیمت اعمال بالا داشته باشد یا قیمت اعمال پایین؟ چرا؟
فرض کنید تصمیم دارید با توجه به پیشبینیتان از بازار پایه ، اقدام به خرید قرارداد اختیار خریدی کنید که مشخصات زیر را دارد:
- قیمت سهم پایه در حال حاضر در بازار بورس = 300 تومان
- قیمت اعمال 1 = 200 تومان
- قیمت اعمال 2 =150 تومان
کدام قیمت اعمال را انتخاب می کنید؟
قیمت اعمال پایینتر، پرمیوم گران تر و قیمت اعمال بالاتر، پرمیوم ارزان تری دارد. در نتیجه براساس میزان ریسکی که خریدار حاضر به پذیرش آن است و البته تحلیلی که از روند قیمتی سهم پایه دارد، می تواند یکی از این قراردادها را انتخاب کند. توجه داشته باشیم که قیمت اعمال پایین تر به ظاهر بیشتر مورد نظر خریدار است و ریسک کمتری برای آن دارد. پس پرمیوم بیشتری هم می بایست پرداخت کند. و از طرفی دیگر، قراردادی که قیمت اعمال بالا دارد، ریسک بیشتری برای خریدار دارد (چون ممکن است قیمت سهم به قیمت توافق شده مدنظر نرسد) و لذا پرمیوم کمتری نیز پرداخت می کند. فرمول محاسبه قیمت سربه سری ( تمام شده ) در اختیار خرید به صورت زیر است:
قیمت اعمال + قیمت پرمیوم = قیمت سر به سری
سوال؟
فروشنده اختیار خرید بیشتر تمایل دارد وارد قراردادی بشود که قیمت اعمال بالا داشته باشد یا قیمت اعمال پایین؟ چرا؟
علی الظاهر قیمت اعمال بالاتر، قیمت اعمال مورد علاقه و دلخواه فروشنده می باشد. وقتی قیمت اعمال بالا باشد، ریسک چنین معامله ای برای خریدار بالاست. یعنی احتمال اینکه قیمت سهم به قیمت اعمال نرسد، بالا می رود و در چنین حالتی خریدار برای اعمال قرارداد اقدامی نمی کند و فروشنده دقیقا از همین عدم اعمال خریدار، منتفع می شود. سود فروشنده محدود به پرمیومی است که در ابتدای قرارداد از خریدار دریافت کرده است. گفتن این نکته ضروری است که قیمت اعمال بالا، پرمیوم ارزان تری دارد و این موضوع اتفاقا در بسیاری مواقع مطلوب فروشنده نیست. (چرا که هم مبلغ دریافتی کم است و همینطور، می بایست فروشنده وجه تضمینی نیز بدهد.) برای همین در بسیاری مواقع شاهد معاملات پر حجم و با ارزش معاملات بالا در قراردادهایی هستیم که قیمت اعمال آنها در اطراف قیمت سهم در حال حرکت است. (قراردادهای بی تفاوت) و قراردادهایی که شدیدا در سود و یا شدیدا در ضرر هستند، معمولا با اقبال کمتری همراه هستند.
رابطه قیمت اعمال با پرمیوم در اختیار خرید
در قراردادهای اختیار خرید، قیمت اعمال با قیمت پرمیوم رابطه عکس دارد. یعنی هر چه قیمت اعمال بالاتر باشد قیمت پرمیوم کمتر است. اگر قرار باشد وارد اختیار خریدی شویم که هم قیمت اعمال بالا و هم پرمیوم بالا داشته باشد در نتیجه قیمت سر به سری یا تمام شده بالا میرود. در این صورت در این قرارداد، فقط برای فروشنده اختیار خرید توجیه ورود وجود دارد و هیچ خریداری وارد چنین قراردادی نخواهد شد. بنابراین باید وقتی قیمت اعمال بالاست، پرمیوم پایینتر باشد تا توجیهی برای حضور خریدار در این قرارداد وجود داشته باشد . اگر در مقابل هر خریدار اختیار خرید که وارد قرارداد شده فروشنده اختیار خرید وجود نداشته باشد ، حضور در این بازار بیهوده خواهد بود و معامله ای انجام نخواهد شد . لذا برای اینکه نقطه سر به سری تمام قراردادها متعادل شود و همه در یک محدوده و در یک سطح قرار بگیرند رابطه قیمت اعمال و پرمیوم با هم رابطه عکس خواهند داشت. پس:
♦ در قرارداد های اختیار خرید: قیمت اعمال با پرمیوم رابطه عکس دارد
♦ در قرارداد های اختیار فروش: قیمت سهم با قیمت اعمال رابطه مستقیم دارد
رابطه قیمت اعمال با پرمیوم در اختیار فروش
در قراردادهای اختیار فروش، قیمت اعمال با قیمت پرمیوم رابطه مستقیم دارد. یعنی هر چه قیمت اعمال بالاتر باشد قیمت پرمیوم بیشتر است. در قراردادهای اختیار فروش، خریدار حق فروش دارایی پایه را برای خود می خرد. در نتیجه در تاریخ سررسید، به ازای دریافت قیمت اعمال از فروشنده، دارایی پایه را تحویل می دهد. (اگر تمایل داشته باشد و سود کرده باشد.) از طرفی خریدار در زمان انعقاد قرارداد نیز، مبلغ پرمیومی را به فروشنده بابت ورود به زمین بازی، پرداخت کرده است. در نتیجه قیمت تمام شده یا سر به سری خریدار، قیمت اعمال منهای پرمیوم پرداختی است. با توضیحاتی که اشاره شد پر واضح است که قراردادی که قیمت اعمال بالاتر دارد، برای خریدار اختیار فروش ریسک کمتر و سود آوری بظاهر بالاتری دارد. (چون می تواند به قیمت بالاتری به فروشنده بفروشد.) درنتیجه باید پرمیوم بیشتری پرداخت کند. قراردادی که قیمت اعمال یا توافق شده پایین تری دارد، پرمیوم کمتری نیز دارد.
در قراردادهای اختیار فروش: قیمت اعمال با پرمیوم رابطه مستقیم دارد.
در قراردادهای اختیار فروش: قیمت سهم پایه با پرمیوم رابطه عکس دارد.
بنابراین در قراردادهای اختیار فروش که خریدار از پایین آمدن قیمت سهم پایه سود میکند، وقتی قیمت سهم پایه پایین میآید پرمیوم افزایش پیدا کرده و خریدار سود می کند. فرمول محاسبه قیمت سربه سری ( تمام شده ) در اختیار فروش به صورت زیر است:
قیمت اعمال – قیمت پرمیوم = قیمت سر به سری
وضعیت مالی (Moneyness)
رابطه ای که بین قیمت اعمال و قیمت دارایی پایه قراردادهای اختیار معامله است را وضعیت مالی قرارداد گوییم که به سه دسته تقسیم می شوند:
- قراردادهای در سود (in the money)
- قراردادهای بی تفاوت (at the money)
- قراردادهای در زیان (out of the money )
نکته: اگر کسی از شما سوال کرد که قرارداد اختیار معامله شما در سود است یا در زیان، ابتدا بپرسید منظورتان اختیار خرید است یا اختیار فروش؟ بعد از مشخص شدن این موضوع، مقایسه بین قیمت اعمال و قیمت پایانی سهم پایه صورت میگیرد.
نکته: ملاک مهم در سود یا در زیان بودن قراردادهای آپشن، از دید خریدار ( اختیار خرید – اختیار فروش ) است.
انواع قرارداد اختیار خرید از نظر قیمت اعمال
2. قرارداد بی تفاوت : قراردادی است که در آن قیمت سهم پایه برابر با قیمت اعمال قرارداد باشد.
3. قرارداد در زیان : قراردادی است که در آن قیمت سهم پایه کمتر از قیمت اعمال قرارداد باشد.
انواع قرارداد اختیار فروش از نظر قیمت اعمال
- قرارداد در سود : قراردادی است که در آن قیمت سهم پایه کمتر از قیمت اعمال قرارداد باشد.
- قرارداد بی تفاوت : قراردادی است که در آن قیمت سهم پایه برابر با قیمت اعمال قرارداد باشد.
- قرارداد در زیان : قراردادی است که در آن قیمت سهم پایه بیشتر از قیمت اعمال قرارداد باشد.
قیمت اعمال همان قیمت توافق شده بین خریدار و فروشنده است که ابتدای معامله بسته می شود. این قیمت اعمال، در قراردادهای اختیار خرید توسط خریدار به فروشنده و در قراردادهای اختیار فروش، توسط فروشنده به خریدار پرداخت می شود. قیمت اعمال یک قرارداد آپشن از جمله موضوعات بسیار کاربردی برای هر معامله گر بازار آپشن است. اینکه در زمان انتخاب و انجام معامله، چه قراردادی و با چه قیمت اعمالی را انتخاب کند، بسیار مهم است. اهمیت این موضوع زمانی دوچندان می شود که پای قیمت پرمیوم قرارداد هم به میان بیاید و حالا باید تصمیم گرفته شود که چه پرمیومی برای په قراردادی با چه قیمت اعمالی مناسب است. در این مقاله آموزشی تلاش کردیم که به بیان نکات لازم درخصوص این مسائل بپردازیم. از شما می خواهیم نظر خودتون رو درباره این محتوای آموزشی برای ما بنویسید.
دیدگاهتان را بنویسید